Legat
Legat (latinski legatum, zavještanje, ostavština) je testamentom zavještan poklon biblioteci. Legat može biti kompletna privatna biblioteka, zbirka umjetničkih predmeta, zbirka ličnih predmeta poznate ličnosti, njegova prepiska i namještaj. Vodi se i čuva kao posebna, jedinstvena i cjelovita zbirka i njegove jedinice se ne smiju raspoređivati u druge bibliotečke zbirke. Biblioteka donosi pravilnik koji definiše postupak i kriterijume za prihvatanje legata.
Legator (latinski legator, zavještalac) je lice koje ostavlja testamentarnim zavještanjem nasljeđe ili dio nasljeđa nekom licu ili instituciji.
Legatar (latinski legatarius, primalac legata) je lice ili institucija kojoj je zavještanjem u nasljeđe ostavljen dio ili cjelokupna ostavština zavještaoca, a koji, po zakonu, nemaju svojstvo nasljednika.
Narodna biblioteka „Ćirilo i Metodije“ je legatar dva Legata – slikara Dragutina Mitrinovića i dr Vase Predojevića.
Legat Dragutina Mitrinovića se sastoji od 898 knjiga koje obuhvataju veliki broj oblasti (književnost, umjetnost, filozofiju, istoriju itd.), dok je značajan dio knjiga štampan goticom krajem 19. i početkom 20. vijeka. Knjige Legata dozvoljeno je koristiti isključivo u Čitaonici Narodne biblioteke „Ćirilo i Metodije“.
Legat i autoportret Dragutina Mitrinovića
DRAGUTIN MITRINOVIĆ, slikar (Prijedor, 15.2.1903- Beograd, 1997) Pohađao je Umetničko-zanatsku školu u Beogradu i 1919/20. (LJ.Ivanović, M.Milovanović) i Kunstgeverbešule u Beču 1920/21. Završio je akademiju u Krakovu 1925. i Nacionalni konzervatorijum za umjetnost u Parizu 1936. godine. Njegovo djelo karakteriše koloristički realizam s iskustvima impresionizma i intimizma četvrte decenije. Učestvovao na kolektivnim izložbama u Parizu (1929-1938). Bavio se vitražom, mozaikom, tapiserijom i likovnom pedagogijom.
Najstarija knjiga Legata Dragutina Mitrinovića je „Srpski rječnik istumačen njemačkijem i latinskijem riječima“ Vuka Stefanovića Karadžića, štampan 1852. godine u „štampariji jermenskoga namastira“ u Beču.
S obzirom na činjenicu da izvjestan broj publikacija koje pripadaju fondu Legata porodice Mitrinović ne posjeduju bibliografske podatke o godini izdanja, bilo je neophodno informisati se o tim podacima iz drugih izvora. U tu svrhu, korišćene su određene internet strane. U ovom pretraživanju pronađeni su podaci za jedan dio publikacija, dok za ostale nije bilo moguće utvrditi godinu izdanja. Godine izdanja obilježene crvenom bojom predstavljaju podatke preuzete sa interneta, te se smatraju relevantnim za publikacije na koje se odnose.
Legat dr Vase Predojevića
JU Narodna biblioteka „Ćirilo i Metodije“ Prijedor 2017. godine dobila je putem testamenta pukovnika JNA, dr Vase Predojevića, pisca i pjesnika, novi legat. Legat obuhvata intelektualnu imovinu dr Predojevića, naučnu, književnu, publicističku i arhivsku građu (magistarski rad, doktorska disertacija, naučna saopštenja, recenzije i devet autorskih knjiga proze i poezije) i sastoji se od preko 340 bibliotečkih jedinica.
Arhivska građa povezana je u osam tomova sa preko 1200 stranica sa nekoliko stotina dokumenata i dnevničkih zabilješki u rukopisu.
Svečanom primopredajom legata, 24. aprila 2018. godine, Narodna biblioteka „Ćirilo i Metodije“ Prijedor postala je i zvanično vlasnik ovog značajnog legata.
Vaso Predojević je doktor političkih nauka rođen 1939. godine. Objavio je sljedeće knjige: „U procjepu“, „Vrijeme sunovrata“, „Putevima Podgrmeča“, „Podgrmečki odjeci“, „Zločin bez kazne“, „Iskoraci“, „Bratstvo i zavičaj u besjedi i pjesmi“, „Ponor zla“ i „Podgrmečki spomenar“, „Sanjar na putu nade“ i „Predojević Glavica: selo na Grmeč gori“.